vendredi 20 décembre 2019

20 désanm!

Mi mazinn Anchaing ek Héva, Zélindor, Mafate, Cimendèf, Albius, Furcy, Eli.... lo list lé long' mém si sirman mi koné pa tout. Mi mazinne mon arièr Granmèr,  mon Granpère lo kaf té vé pa té di li té noir. Tout manir mi mazinn.
Mi domann amwin si nou té retrouv anou fas inn é lot kosa nou noré pou di ? Kèl lang ni sar kozé? Sirman na koz la lang lo kèr é sirman na koz nout ti péï.
Kosa zordi mi pé fé pou rakont é rann komt zot mémwar?
Koman  nou fé pou rapel zot la vers zot san, kom in tralé,  pou donn in visaz nout  péï?
Koman nou fé pou mèt lo mo si zot soufrans périod zesklav?
Mé koman ni fé pou fé konèt kosa zot la fé, koman fé pou fé respekt patrimwan zot la léss pou nou? Koman ni fé pou fé respekt lo droit Domoun, Fanm ek Zonm?
Koman ni fé pou fé viv lo mo liberté dann nout vi tou lé zour?
Koman ni fé pou tout domoun i respekt inn é lot ?
Koman ni fé pou nou viv ansanm dan nout péï mé osi pou fé grandi nout manir viv dan tout péï nou travers ek nout lidentité Réniyoné?
Nout listwar, nout lidentité lé né dann soufrans ek déshirman.Mé nou la rassanm ali zordi si lo nom nout péï: LaRéniyon.
Zordi pou 20 désanm ni rapèl nou mèm ti zenfan zeslav nou mèm i fé LaRéniyon.
Zordi pou 20 désanm ni mazinn périod zesklav mé tou lé zour nou dwa mazinn  é fé viv ali dan lo zié la vi inn é lot. 
Aou mon fra, aou mon sèr nou lé parey. Anou zanfan kaf !
Kaf aou, kaf amoin mèm !
Kaf blanc, kaf rouz, kaf blé, Kaf noir : kaf  mèm.
Kaf salon, kaf la soi, kaf la joi : kaf mèm
Kaf séga, kaf maloya : kaf mèm.
Kaf batayèr, kaf moringuèr : kaf mèm.
Kaf bato, kaf laviyon : kaf mèm.
Kaf ièr, kaf zordi, kaf domin : kaf mèm .
Kaf isi, kaf laba, kaf partou : kaf mèm.
Kaf anshèné, kaf explwaté, kaf libéré : kaf mèm.
Kaf fété, lo fé kaf : kaf mèm.
Ti Kaf, gran, kaf for : kaf mèm.
Kaf 20 désanm, kaf tout lané : kaf mèm.
Kaf aou, kaf amoin, kaf anou mèm : Kaf La Réuniyon nou mèm.
Dann liberté, Dann liberté....rod libèr aou mèm de ou mèm dabor.
Mét derièr ou tout atashman i péz aou.
Kan mi koz émansipasiyon pou La Réniyon viyn pa maiy forséman indépandans.


Néna sat i di sort pép réiyoné dominasiyon kolonialis, dominadiyon in Républik kolonialis.
Liberté pou libér kozman... détak la lang.
Liberté pou libér out pansé, nout manir kréol vwar zafér.
Liberté pou libér out manir fé an Réiyoné.
Liberté LaRéniyon pou kré la rishess, kréasiyon valér.
Sort dann tout  rapor dominasiyon pou aprann ékout lot ek komprann.
Liberté pou komprann kisa mi lé, ousa mi sort ousa nou vé alé.
Liberté pou shakinn i pran son responsabilité pou lavnir La Réniyon.
Kosa nou vé?
Liberté pou kass la shénn su lo bann rapor fors su bann problèm important nout péï.
Liberté pou trét bann problèm ek tout sat lé konserné..
Liberté pou vwar kosa nou lé kapab fé ansanm.
Liberté pou démavouz konsians .
Liberté pou libér anou pép pou libér péï La Réniyon.
Alo kan  gran matin   soley va lév à la mer...
Mon kanét va fix lao kap piton si la montagn...
Mon lespri vavangér  i sava lwin...
Antravé...
Déporté...
Explwaté...
Martirisé...
Frapé...
Abusé...
Dérasiné...
Krazé...
Kisa mi lé ?
Amwin out zansét zesklav?
Amwin zanfan Laréniyon?
Amwin zanfan La Creuse?
Amwin Bimidom?
Amwin lo CNARM?
Amwin kisa mi lé?
Amwin out  ariyér gran pér?
Amwin out gromér.
Amwin out tonton, matant ?
Amwin out sér, out fra?
Amwin aou?
Amwin out bra mon kouraz!
Amwin out katsou!
Aou i koné lo kod?
Aou i métriz lo system?
Aou stylo i mark si karné?
Aou komplisité malfondé?
Aou i kontrol tout.
Amwin kan mi kass la shénn?
Amwin kan mi anbark pi?
Amwin kan mi plér pi?
Amwin kan mi shanz lo kod?
Amwin kan mi fé pét lo sistém?
Amwin kan mon tét i doviyn mon fors?
Anou kan mon fra nout tout i désid?
Anou kan lé lib pou vré? Anou kan lé lib pou vré?
Anou kan nou doviyn pou vré liberté !